شاباک (شین بت؛ Shin Bet) نام سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل است؛ در صهیون 24 می‌خوانیم:
از زمان تأسیس در سال 1948، دولت اسرائیل نیاز آشکار خود به اطلاعات و ضد جاسوسی را با خدماتی که شهرت درجه یک به دست آورده‌اند، برآورده کرده است. یکی از نشانه‌های حرفه‌ای بودن آنها این است که کمتر از سایر سیستم‌ها در مورد آنها شناخته شده است.
نهاد اطلاعاتی اسرائیل شامل چندین سازمان خودمختار است. موسسه مرکزی اطلاعات و امنیت، معروف به موساد، جاسوسی خارجی و عملیات مخفی سیاسی و شبه‌نظامی از جمله ترور مبارزان فلسطینی و دیگر شخصیت‌ها را انجام می‌دهد. رئیس آن مستقیماً به نخست‌وزیر گزارش می‌دهد.
شاباک (شین بت؛ Shin Bet) که نام خود را از حروف عبری برای خدمات امنیت عمومی گرفته است، ضدجاسوسی داخلی را با تمرکز بر خرابکاری‌های احتمالی، فعالیت‌های تروریستی و مسائل امنیتی با ماهیت شدیداً سیاسی انجام می‌دهد.
اهداف، وظایف و اختیارات این سرویس در قانون خدمات امنیت عمومی شمارۀ 5762 سال 2002 تعیین شده است. شاباک (شین بت؛Shin Bet)، مخفف عبارت «شیروت هبیتاخون هاکلالی» (שירות הביטחון הכללי) به معنی سرویس امنیت عمومی است. شعار آن “Magen v’lo Yera’eh” (به عبری: מָגֵן וְלֹא יֵרָאֶה، روشن. ’سپر نادیده’) است. دفتر مرکزی شین بت در شمال غربی تل‌آویو، شمال پارک یارکون واقع شده است.
تأسیس شاباک
یک ماه پس از اشغال فلسطین و تولد نامشروع رژیم صهیونیستی، در حقیقت یک رژیم امنیت با سرویس‌های اطلاعاتی تأسیس شد. شاباک در کنار امان (اطلاعات نظامی) و موساد (سرویس اطلاعات خارجی) یکی از سه سازمان اصلی جامعه اطلاعاتی اسرائیل است که مسئولیت امنیت داخلی را در داخل سرزمین‌های اشغالی برعهده دارد. این سرویس که 18 فوریه 1949 تأسیس شد در ابتدا مچِتز نام داشت و بعدها شاباک نامیده شد و تا سال 1957 کاملاً مخفی بود.
وظایف شاباک
شین بت به سه شاخه مسئول امور عربی، امور غیر عربی و امنیت حفاظتی تقسیم می‌شود؛ یعنی حفاظت از سفارتخانه‌های اسرائیل، زیرساخت‌های دفاعی آن و ال آل، شرکت هواپیمایی ملی.
در وبگاه این سازمان امنیتی، سه وظیفۀ کلی بر عهده شاباک تعریف شده است:
♦ مقابله با جاسوسی توسط نیروهای خارجی
♦ مقابله با براندازی
♦ تأمین امنیت مؤسسات و تأسیسات حیاتی داخل سرزمین‌های اشغالی (درصورتی‌که این تأمین امنیت منجر به مأموریت‌های خارجی شود این دستگاه اقدامات خارجی نیز انجام می‌دهد) [1]
براساس قانون خدمات امنیت عمومی سال 2002، رئیس سازمان امنیت داخلی، با پیشنهاد نخست وزیر، در هیئت وزیران به مدت 5 سال انتخاب می شود. نخست وزیر و هیئت وزیران می توانند رئیس این دستگاه را پیش از پایان دورۀ نامبرده، با دلایلی که در قانون ذکر شده، برکنار کنند. [2]
دوره‌های گذشتۀ شاباک
به دلیل آنکه «شاباک» مسئولیت امنیت داخلی رژیم صهیونیستی را برعهده داشته، لذا با گذشت زمان و تغییراتی که در جغرافیای رژیم صهیونیستی به وجود آمده، نوع وظایف و عملکرد آن نیز تغییر کرده است.
1948 تا جنگ 1967
در دهه‌های 1950 و 1960 به دلیل آنکه جغرافیای رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های 1948 محصور بود و صهیونیست‌ها به کرانۀ باختری و نوار غزه دسترسی نداشتند، لذا فعالیت‌های شاباک در مقابله با براندازی در سرزمین‌های 1948، خنثی کردن جاسوسی‌های اروپای شرقی و کشورهای عربی و کمک به ارتش منحصر می‌شد.
از سال 1953، فهرست آماری کاملی از تمام فلسطینیان ساکن سرزمین‌های اشغالی در شاباک تهیه شد.[3]
جنگ 1967 تا جنگ لبنان
از سال 1967، همزمان با اشغال کرانۀ باختری، نوار غزه، قدس و بلندی‌های جولان، فعالیت شاباک در کرانۀ باختری و بلندی‌های جولان متمرکز شد و عمدۀ توان خود را بر مقابله با اقدامات مقاومتی مردم این مناطق قرار داد.
جنگ لبنان تا انتفاضه دوم
پس از حملۀ رژیم صهیونیستی در سال 1982 به لبنان، شاباک وطیفه کمک به ارتش رژیم صهیونیستی در لبنان، کشف اقدامات مخفی و ضد اسرائیلی در داخل سرزمین‌های اشغالی، مقابله با جاسوسی، مقابله با انتفاضه، مشارکت در روند مذاکرات سازش و تماس با اعضای تشکیلات خودگردان برعهده گرغت.
پس از سال 2002
پس از سال 2002 همزمان با تصویب قانون امنیت عمومی تمام تمرکز شاباک به کرانۀ باختری و قدس معطوف شد تا ضمن مقابله با انتفاضه، هماهنگی با اعضای تشکیلات خودگردان و کنترل آنها را نیز همواره در دستور کار مستقیم خود داشته باشد. [4]
پس از انتفاضه دوم، شاباک همواره با جمع آوری اطلاعات از مبارزان فلسطینی و ارائه آن به مقامات سیاسی، نقشی اساسی در تصویب قوانین و اتخاذ تصمیم‌های جدی علیه مقاومت در کرانۀ باختری بازی کرده است. ضمن اینکه در کنار ترور فرماندهان و مجریان عملیات‌های مقاومتی، بازداشت و ربایش جوانانی که مظنون به اقدام مقاومتی در کرانۀ باختری هستند و صدور کیفر خواست علیه کسانی که اقدام به عملیات مقاومتی کرده اند، از اقدامات «شاباک» در کرانۀ باختری است.[5]
علاوه بر این‌ها وظیفه جمع‌آوری اطلاعات درباره شخصیت‌هایی که نامزد پست‌های حساس و اثرگذار در تصمیم‌سازی سیاسی و نظامی در رژیم صهیونیستی هستند، بر عهده شاباک است.[6]
ساختار شاباک
در سطور گذشته بیان شد که نقشی اساسی در اتخاذ تصمیم‌های جدی علیه مقاومت و امنیت داخلی از وظایف شاباک است. آنچه شایسته بررسی است، این است که این سازمان چگونه اقدام می‌کند؟ شاباک دارای مجموعه مراکز و دفاتر دوگانه‌ای است که هر کدام توسط یک معاون رئیس شاباک مدیریت می‌شود. هر کدام از این دسته از دفاتر شامل چهار زیر مجموعه هستند. علاوه بر جغرافیای اقدامات شاباک به چهار منطقه تقسیم می‌شود که همگی زیر نظر رئیس این دستگاه فعالیت می‌کنند.[7]
نباید فراموش کرد که این ساختار براساس داده‌های رسانه‌ای طراحی و نوشته شده است و هیچ‌گاه از سوی دستگاه‌های مرتبط مورد تأیید قرار نمی‌گیرند. ضمن اینکه، به‌منظور عدم دسترسی جریان‌های متخاصم و دشمن، ساختار دستگاه‌های امنیتی، همواره در حال تغییر هستند و نمی‌توان به طور قطعی در مورد ساختار این دستگاه‌ها سخن گفت. آنچه در این نوشته در ادامه به آن اشاره می‌شود، برآیندی از داده‌های موجود است که با تحولات همخوانی دارد.
مهم‌ترین مأموریت‌های شاباک
براساس مأموریت‌ها و وظایفی که در سطور بالا به آن اشاره شد، می‌توان گفت، ترور تمامی فرماندهان مقاومت در فلسطین اشغالی توسط این ساختار اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی انجام شده است. ترور شخصیت‌هایی چون «شیخ احمد یاسین»، «عبدالعزیز رنتیسی»، «یحیی عیاش» و «احمد الجعبری».
علاوه بر این‌ها نباید فراموش کرد که آنچه از شاباک آشکار است بیش از آن، داده‌های مجهول و ناگفته از این دستگاه رژیم صهیونیستی وجود دارد. چرا که این دستگاه همواره مخفیانه و در خاموشی به کار خود ادامه داده است و کمتر سندی از این دستگاه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی منتشر شده است.
پانوشت:
[1] אודות הארגון
https://www.shabak.gov.il/about/statement/
[2] חוק שירות הביטחון הכללי, תשס“ב-2002
https://fs.knesset.gov.il/15/law/15_lsr_300465.pdf
[3] الاستخبارات الاسرائیلیه و دورها فی الصراع العربی الاسرائیلی 1948 – 1980، ص 50
[4] منبع شماره 1
[5] ثغرات فی جدار الجیش الإسرائیلی، عدنان ابوعامر، مرکز الزیتونه، ص 48
[6] الاستخبارات الاسرائیلیه و دورها فی الصراع العربی الاسرائیلی 1948 – 1980، ص 50
[7] ثغرات فی جدار الجیش الإسرائیلی، عدنان ابوعامر، مرکز الزیتونه، ص 342
