تحلیلگران اسرائیلی: نتانیاهو، زینی را به‌عنوان رئیس شین بت منصوب کرد تا محاسبات سیاسی خود را انجام دهد.
انتصاب دیوید زینی به‌عنوان رئیس جدید سرویس امنیتی شین بت توسط بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در روز پنجشنبه جنجال گسترده‌ای را در محافل سیاسی و امنیتی اسرائیل، به‌ویژه در میان رهبران نظامی که قبلاً از این اقدام مطلع نبودند، برانگیخت.
ایال زمیر، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، از اعلام این انتصاب که بدون هماهنگی با او انجام شده بود، شگفت‌زده شد. او تنها سه دقیقه قبل از صدور بیانیه رسمی دفتر نتانیاهو مطلع شد، اقدامی که مقامات نظامی آن را نقض بی‌سابقه هنجارها دانستند.
پس از این، زمیر صبح امروز جلسه‌ای خصوصی با زینی برگزار کرد که رسانه‌های اسرائیلی آن را جلسه شفاف‌سازی توصیف کردند، درحالی‌که گزارش هایی مبنی بر باز شدن کانال‌های ارتباطی مستقیم بین نتانیاهو و زینی در روزهای اخیر بدون اطلاع رئیس ستاد ارتش منتشر شده بود.
منابع نظامی تأکید کردند که انتصاب یک افسر فعلی به ریاست شین بت نیازمند تأیید رئیس ستاد کل ارتش است. به گفته یک منبع نظامی، این تصمیم بدون اطلاع رئیس ستاد کل ارتش گرفته شده است که به‌عنوان یک اقدام عمدی و فراتر از اختیار نتانیاهو تفسیر شده است.
پس از جلسه توجیهی، ارتش بیانیه‌ای صادر کرد و اظهار داشت که زمیر با زینی ملاقات کرده و آنها توافق کرده‌اند که خدمت سربازی زینی در روزهای آینده پایان یابد. در این بیانیه تأکید شده است که رئیس ستاد ارتش تصریح می‌کند که هرگونه ارتباطی بین افسران ارتش و رهبری سیاسی مستلزم تأیید قبلی رئیس ستاد است.
محاسبات سیاسی و انتخاباتی
در این زمینه، آموس هارل، تحلیلگر نظامی روزنامه هاآرتص، معتقد است که اعلام غافلگیرکننده انتصاب زینی، در راستای دستیابی به دو هدف سیاسی برای نتانیاهو بوده است: تشدید تنش‌ها علیه دیوان عالی و دادستان کل از یک سو، و خشنود کردن پایگاه راست‌گرای او از سوی دیگر. او این اقدام را تلاشی برای کسب دو امتیاز هم‌زمان توصیف کرد.
هارل خاطرنشان کرد که این انتصاب یک روز پس از آن صورت گرفت که دیوان عالی کشور حکم داد که برکناری رونن بار، رئیس فعلی شین بت، غیرقانونی و آلوده به تضاد منافع احتمالی است و همچنین پس از آنکه دادستان کل اعلام کرد نتانیاهو مجاز به تعیین جانشین نیست.
به گفته هارل، زینی که هرگز سمت‌های ارشد اطلاعاتی یا اداری نداشته است، در طول جنگ در جلسات رهبری داخلی ارتش مواضع تندی ابراز می‌کرد و شکست دادن حماس را به انعقاد قرارداد تبادل اسرا ترجیح می‌داد. او افزود: زینی به‌عنوان یک افسر میدانی شجاع شناخته می‌شود، اما فاقد صلاحیت‌های حرفه‌ای لازم برای ریاست شین بت است. او به‌عنوان فردی سرسخت دیده می‌شود که پیچیدگی را تحمل نمی‌کند.
هارل معتقد است که باتوجه‌به تلاش‌های نزدیکان نتانیاهو برای تأثیرگذاری بر سلامت روند انتخابات، به‌ویژه از طریق برنامه‌های بالقوه برای حذف احزاب عرب یا منصرف کردن شهروندان فلسطینی اسرائیل از رأی دادن، این انتصاب می‌تواند به نفع جناح راست اسرائیل در انتخابات آینده باشد. او تأکید کرد که رئیس شین بت فاقد تعهد نهادی محکمی است که مانع از مداخله یا چشم‌پوشی او از این اقدامات شود، به‌ویژه با توجه به وفاداری مشهود او به نتانیاهو.
هارل خاطرنشان کرد که زینی، ساکن ارتفاعات اشغالی جولان، گرایش‌های ایدئولوژیک آشکاری مرتبط با جنبش مذهبی – ملی‌گرا دارد و این موضوع، سوالاتی را در مورد شایستگی او برای رهبری یک آژانس امنیتی حساس مانند شین بت مطرح می‌کند. او گفت که زینی یک مرد سیاه و سفید است که مواضع سختگیرانه‌ای اتخاذ می‌کند و طبق فرامین مذهبی صادر شده توسط خاخام‌هایش زندگی می‌کند، بدون اینکه انعطاف‌پذیری یا تردیدی نشان دهد.
هارل در مورد توانایی زینی در رهایی شین بت از بحران عمیق آن ابراز تردید کرد و خاطرنشان کرد که این آژانس اخیراً شاهد تحولات عظیمی بوده است، که مهمترین آنها رسوایی ۷ اکتبر است. به اعتقاد وی بعید است که انتصاب زینی، تحت این شرایط، به احیای شین بت کمک کند. او افزود: جای تردید است که او فردی باشد که بتواند آنچه از دموکراسی اسرائیل باقی مانده را در زمانی که نتانیاهو و اطرافیانش جنگی آشکار علیه نهادهای آن به راه انداخته‌اند، حفظ کند.
وفاداری مطلق به نتانیاهو
یوآو لیمور، تحلیلگر نظامی روزنامه اسرائیل هیوم، این انتصاب را نشان دهنده جانبداری از منافع شخصی و سیاسی نتانیاهو به قیمت منافع دولت دانست و نوشت: زینی فاقد هرگونه تجربه در مدیریت سازمان‌های پیچیده یا تخصص در دنیای اطلاعات است. تنها یک چیز او را برای ریاست شین بت واجد شرایط می‌کند: وفاداری مطلق او به نتانیاهو.
لیمور افزود که اطرافیان نتانیاهو پیش از این تلاش کرده بودند زینی را برای تصدی سمت رئیس ستاد ارتش تحت فشار قرار دهند و وقتی این تلاش شکست خورد، با توجه به مسائل حساس پیرامون نتانیاهو، مانند توافق تبادل زندانیان و تحقیقات در مورد نزدیکان نتانیاهو، تلاش کردند او را به عنوان گزینه‌ای مطمئن و ایمن برای ریاست شین بت انتخاب کنند.
لیمور این انتصاب را نشانه‌ای خطرناک از تغییر نقش شین بت از یک آژانس امنیتی مستقل به ابزاری در دست نخست‌وزیر دانست. او خاطرنشان کرد که زینی، در جریان ارائه طرح‌های جنگی به فرماندهان ارتش، با اولویت دادن به بازگشت اسرا مخالفت کرد و ترجیح داد بر در هم کوبیدن حماس تمرکز کند، که به گفته لیمور، پیامدهای جدی برای سرنوشت اسرای جنگی در غزه دارد.
او در پایان گفت: این انتصاب از هر نظر غیرمنطقی است. این انتصاب علی‌رغم حکم دیوان عالی و در نقض آشکار دستورالعمل‌های دادستان کل انجام شده است. نتیجه، فرسایش بیشتر نهادهای دولتی است. این در حالی است که هشدارهایی مبنی بر اینکه این انتصاب می‌تواند اسرائیل را به یک بحران قانون اساسی جدید و رو به وخامت بکشاند، مطرح شد.
بحران مداوم حکومتداری
ناحوم بارنیا، تحلیلگر سیاسی یدیعوت آحارانوت، این انتصاب را از منظر بحران جاری حکومتداری در اسرائیل بررسی کرد و نوشت که نتانیاهو به سبک دونالد ترامپ عمل می‌کند و آرزو می‌کند که او نیز اختیارات مشابهی برای اخراج و انتصاب مقامات بدون نظارت داشت.
بارنیا گفت که تصمیم نتانیاهو برای انتصاب زینی، علی‌رغم حکم دادگاه، نشان‌دهنده بی‌اعتنایی آشکار به قانون است و بحران قانون اساسی را که دادگاه شروع به آرام کردن آن کرده بود، شعله‌ورتر می‌کند.
او اشاره کرد که شین بت درگیر تحقیقاتی علیه افراد نزدیک به نتانیاهو است و دادگاه این را دلیل کافی برای جلوگیری از انتصاب رئیس جدید این آژانس توسط او دانسته است. او گفت: الان همه در تضاد منافع هستند و آنچه لازم است، انتصاب هر چه سریع‌تر یک چهره حرفه‌ای و بی‌طرف است.
بارنیا در پایان هشدار داد که ادامه این مسیر می‌تواند شکاف درون نهادهای امنیتی و قضایی را عمیق‌تر کند و اعتماد عمومی به آنها را از بین ببرد.
شایان ذکر است که نتانیاهو با دفاع از انتصاب زینی گفت: این یک نیاز امنیتی درجه یک است. انتصاب زینی مطابق قانون، در دو مرحله انجام خواهد شد: ابتدا، این انتصاب برای بررسی صداقت به کمیته عالی انتصابات ارائه می‌شود و سپس پس از تأیید کمیته، برای تأیید دولت ارسال می‌شود.
پیوند خبر: https://www.haaretz.co.il/news/politics/2025-05-23
