در این نوشتار از صهیون 24، سه محور اصلی تحولات پس از نصرالله، راهبرد و گزینه‌های پیش‌روی حزب‌الله را بررسی می‌کنیم.
در پی حملات سنگین و تروریستی رژیم منفور اسرائیل به بیروت؛ سیدحسن نصرالله رهبر مقتدر و مجاهد حزب‌الله در روز ۲۷ سپتامبر سال ۲۰۲۴ (ششم مهرماه ۱۴۰۳) به شهادت رسید.
در فاصله کوتاهی بعد از ترور حسن نصرالله، اسرائیل به شکلی برنامه‌ریزی شده به سراغ دیگر چهره‌های مطرح و فرماندهان حزب‌الله رفت. در جریان بمباران‌های هوایی اسرائیل، در یک بازه زمانی حدودا یک‌ماهه ابتدا هاشم صفی‌الدین، رئیس شورای اجرایی حزب‌الله و کسی که گفته می‌شد جانشینی نصرالله را برعهده خواهد گرفت، نیز به شهادت رسید. سپس حملات به فرماندهان عالی‌رتبه این گروه آغاز شد که به کشته شدن حدود ۲۵ تن از این فرماندهان از جمله حسین علی هزیمه، مهم‌ترین چهره اطلاعاتی حزب‌الله انجامید.
با شهادت نصرالله، حملات حزب‌الله علیه اسرائیل متوقف نشد، و وضعیت پویای حزب‌الله در مواجهه با اسرائیل مانع ورود رژیم صهیونیستی به داخل خاک لبنان شد.
اما نتیجۀ ترورها، خلأ بزرگی بود که در حزب‌الله لبنان به وجود آمد. این خلأ، خود را با آغاز آتش‌بس در لبنان نشان داد و موجب به وجود آمدن این توهم شد که حزب‌الله دیگر به یک حزب سیاسی، کم اثر در لبنان تبدیل شده است.
مسئله حائز اهمیت این است که حزب‌الله بدون نصرالله، در میدان‌های مختلف از جنگ با اسرائیل گرفته تا ساختار سیاسی داخلی لبنان چه عملکردی داشته و وضعیت این گروه در حال حاضر چگونه است؟ و در ادامه چه چشم‌اندازی می‌توان برای آن ترسیم کرد؟
تحولات پس از ترور سیدحسن نصرالله
پس از ترور سید حسن نصرالله و فرماندهان رده اول و دوم رضوان، حزب‌الله به یک‌باره از نیروهای بانفوذ و تأثیرگذار به‌ویژه در عرصه سیاسی لبنان خالی شد. نیروهایی که هر کدام با روابطی سیاسی که داشتند، امکان اثرگذاری و نفوذ حزب‌الله را افزایش می‌دادند. همین خلأ موجب شد، در تحولاتی که پس از ترور دبیرکل، جانشین و فرماندهان نظامی رخ داد، حزب‌الله اثرگذاری خود را از دست دهد.
- قدرت گرفتن گروه‌های مخالف مقاومت
موقعیت حزب‌الله در غیاب رهبر اثرگذار، کاریزماتیک و محبوبش، در ساختار سیاسی داخل لبنان نیز ضربه‌ای جدی خورده است. اساسا بعد از کشته‌شدن نصرالله و دیگر چهره‌های مهم حزب‌الله، از اثرگذاری حزب‌الله کاسته شد و گروه‌های سیاسی مخالف که از حمایت کشورهای غربی همچون فرانسه و ایالات متحده بهره می‌برند [1]، کارزار سیاسی – تبلیغاتی گسترده‌ای را آغاز کردند تا از موقعیت به وجود آمده بهره ببرند و این مسئله موجب شد جریان‌های مخالف مقاومت که هنوز رهبران خود را در اختیار داشتند، از اثرگذاری بیشتری برخوردار شوند.
در نخستین گام، آنها موفق شدند ژوزف عون، نامزدی که اگر نگوییم رویکرد ضد مقاومتی دارد، نمی‌توان گفت اعتقادی به مقاومت دارد را به ریاست‌جمهوری برسانند؛ فرمانده سابق ارتش لبنان که همواره تحت اشراف بوده و هست و وقتی به قدرت رسید، از لزوم انحصاری بودن حق حمل سلاح برای حکومت صحبت کرد. سخنان او همواره دو پهلو و هم‌راستا با دیدگاه‌های آمریکا و غرب مبنی بر خلع سلاح مقاومت است.[2]
- اهرم یونیفل برای تضعیف حزب‌الله
دقیقا یک ماه بعد از ترور حسن نصرالله و در زمانی که حزب‌الله لبنان در شرایط خلأ رهبری قرار گرفت، در تحولی دور از انتظار اعلام شد اسرائیل و لبنان بر سر آتش‌بس توافق کرده‌‌اند؛ هم‌زمان دولت‌های غربی با یک ظاهر قانون‌مدار با حمایت از نیروهای یونیفل، به نفع رژیم صهیونیستی عمل کردند. به‌عنوان مثال طی دورۀ آتش‌بس، درحالی‌که قرار بود ارتش لبنان در تمام سرکشی‌های یونیفل حضور داشته باشد، نیروهای یونیفل بدون حضور ارتش لبنان، به سرکشی در روستاهای لبنانی می پردازند.
چینش و ترکیب یونیفل از کشورهایى مانند آلمان، فرانسه، سوئد و هلند، تشکیل شده و این نکته که غالب کشورهاى کمک کننده به آن جزو دولت‌هاى غربى مخالف حزب‌الله هستند به خودى خود باعث شده تمایل این نیروها بیشتر به سود رژیم صهیونیستى باشد و در همکاری اطلاعاتی یونیفل با اسرائیل، یونیفل گرای مکان‌ها و نیروهای مرتبط با حزب‌الله را به کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی داد.
- استمرار ضربات میدانی علیه حزب‌الله
براساس اعلام مقامات نظامی رژیم صهیونیستی، این رژیم پس از آتش‌بس تا کنون بیش از 200 نفر از اعضای حزب‌الله را هدف قرار داده [3] که اکثر افراد، ردههای بالا و سمت فرماندهی داشتند. حزب‌الله ضربات شدیدی از سوی نهادهای اطلاعاتی و نظامی اسرائیل دریافت کرده است. این حملات موجب شده که حزب‌الله لبنان، همچنان در مسیر تضعیف باشد.
این ضربات حکایت از آن دارد که رژیم صهیونیستی، آزادی عمل میدانی در لبنان را برای خود در توافق آتش‌بس با لبنان حفظ کرده است و همین مسئله نشان می‌دهد حزب‌الله به دلیل خلأیی که به آن عارض شده، نتوانسته در زمان آتش‌بس، دست رژیم صهیونیستی را به‌طور کامل از لبنان کوتاه کند. یا اگر این اتفاق در توافق آتش‌بس افتاده است، در عمل امکان مقابله با آن را ندارد، به دیگر سخن ارتش اسرائیل کماکان بر روند تحرکات جنوب لبنان نظارت دارد. نمود دیگر این مسئله را می‌توان در کشف هر روزۀ مخازن تسلیحاتی حزب‌الله یا هدف قرار دادن آنها جست.
راهبرد حزب‌الله پس از ترور نصرالله و سایر رهبران
برخی در تلاش‌اند تا این تحلیل نادرست را ارائه کنند که حزب‌الله از رویکردی که در دورۀ سیدحسن نصرالله دنبال می‌شد، دست بردارد اما این حقیقت ماجرا نیست. براساس اظهارات علی فیاض، رئیس فراکسیون وفاداری به مقاومت در مجلس لبنان، راهبرد حزب‌الله در این مقطع، روند تعامل با رژیم اشغالگر صهیونیست که بخشی از اراضی لبنان را اشغال کرده را در اختیار دولت لبنان قرار دهد، اما در عین حال حزب‌الله حق استفاده از زور [و سلاح] را برای پایان دادن به اشغالگری رژیم صهیونیستی، در صورت لزوم، برای خود محفوظ می‌داند. [4]
گزینه‌های پیش‌ِروی حزب‌الله در پسا نصرالله
در شرایط فعلی مهم‌ترین اقدام، حفظ نیروهای حزب‌الله و صیانت از امکانات و مکان‌های مرتبط با آن است. در این شرایط مهم‌ترین قدم آن است که از وارد شدن ضربات بیشتر که بالطبع، تضعیف طولانی‌مدت‌تر را به همراه خواهد داشت جلوگیری شود.
در گام بعدی حزب‌الله لبنان باید با تکیه بر جایگاه مردمی خود در لبنان و محبوبیتی که پیش از این کسب کرده، در عرصۀ سیاسی لبنان خود را زنده نگاه داشته و آزادی عمل رژیم صهیونیستی در لبنان را با کمک مردم و دولت لبنان به چالش بکشد.
مهم‌ترین گام میدانی نیز باید کوتاه کردن دست اسرائیل از لبنان باشد. به عبارت دیگر حزب‌الله درحالی‌که خود را بازسازی می‌کند، دست رژیم صهیونیستی را نیز از لبنان کوتاه کند تا بازسازی‌های انجام شده، با حملات و ترورهای جدید، دچار آسیب نشود.
جمع‌بندی
به طور کلی، حزب‌الله لبنان پس از ترور جمعی از رهبرانش اثرگذاری نظامی و سیاسی خود را در لبنان از دست داده است. ضمن اینکه دشمن با تشدید حملات به حزب‌الله در این دوره تلاش می‌کند، مانع بازسازی و بازیابی قدرت حزب‌الله شود. در این فضای حاکم، ارتش لبنان به‌عنوان جایگزین حزب‌الله تعریف شده است و از آن کاملا حمایت می‌شود. در کنار این وضعیت، نیروهای یونیفل هم با اقدامات به ظاهر صلح‌دوستانه علیه حزب‌الله عمل می‌کنند.
موارد فوق حکایت از آن دارد که آمریکا و رژیم صهیونیستی با کمک کشورهای اروپایی در حال فراهم کردن فضایی برای تضعیف هرچه بیشتر حزب‌الله به‌منظور حذف کامل آن از عرصۀ سیاسی لبنان هستند. در عین حال برخلاف وضعیت کنونی حزب‌الله در اثرگذاری بر فضای سیاسی و نظامی لبنان، وضعیت تلاش حزب‌الله برای بازسازی امیدوارکننده است و حزب‌الله مصمم است خود را بازسازی کند و چون گذشته به فعالیت‌هایش ادامه دهد.
لینک مرتبط: https://sahyoun24.net/2024/10/04
پانوشت
[1] What Nasrallah’s Death Could Mean for the Hezbollah Network
[2] Lebanon urges renewing UNIFIL mandate for another year
https://english.news.cn/20250712/6e871c31d6d04d9f83730c44028d25df/c.html
[3] https://www.facebook.com/hdathbeth/posts/کان-العبریهمنذ-وقف-إطلاق-النار-مع-لبنان-قام-الجیش-الإسرائیلی-باغتیال-209-عناصر-م/1304008414624841
[4] علی فیاض: منفتحون على التعاون مع الدوله فی مناقشه الاستراتیجیه الدفاعیه بعد تنفیذ الإسرائیلی انسحابه
